Kuzey Işıkları mı Güney Işıkları mı?

Kutup-Isiklari-Aurora-Borealis-Nedir_rusybc

Aurora, gökyüzünde parlak ve renkli ışık görüntüleri oluşturan doğal bir olaydır. Daha çok yüksek enlemlerde, çoğunlukla Kuzey Kutbu ve Antarktik Çemberlerde yaygındır.Kuzey Kutup Dairesinde, ‘Aurora Borealis’ veya ‘Kuzey Işıkları’ olarak bilinirken, güneyde Antarktik Daire’de ‘Aurora Australis’ veya ‘Güney Işıkları’ olarak adlandırılır. Bu çarpıcı ve renkli ışıklar, güneş rüzgarlarındaki elektrik yüklü parçacıklar, Dünya’nın atmosferine girdiğinde ve atmosferdeki gazlarla etkileşime girdiğinde ortaya çıkar.

Güneş, uzaya sürekli olarak elektromanyetik radyasyon ve yüksek enerjili parçacıklar yayar; böylelikle Uzay iklimi oluşur. Güneş rüzgârı, uzay ikliminin bir parçasıdır. Güneş’i oluşturan ve yüksek sıcaklıklar nedeniyle hızlı hareket eden parçacıklar, Güneş’in kütle çekimi sayesinde yüzeyde tutunabilirler. Güneş’in içindeki hidrojenler nükleer füzyonla helyuma dönüşürken enerji açığa çıkartır. Bunlar Güneş patlamaları ile dışarı atılır. Elektromanyetik radyasyon plazma halinde uzaya yayılır ve bu patlamalardan sonra Güneş fırtınaları oluşur. 18 saat ile 1 gün arasında dünyaya ulaşır.

Uzay iklimi, Güneş’ten çok yüksek hızlarda ve yüksek sıcaklıkta uzaya akan, çoğunlukla elektronlar ve protonlardan oluşan, yüksek enerjili parçacıkların sürekli bir akışıdır. Güneş rüzgârları saatte 1.700,00 km hıza ulaşabilir.

Dev bir mıknatıs; Dünya

Dünya, kendi çekirdeğinden, uzayda güneş rüzgârlarıyla karşılaştığı alana dek uzanan; oldukça geniş bir manyetik alana sahiptir. Güneş rüzgârları Dünya’nın manyetik alanı ile sürekli etkileşim halindedir. İşte Dünya’nın manyetik etkilerinin Güneş rüzgârları üzerinde hâkim olduğu bölge ‘Manyetosfer’ olarak bilinir. Bu alan Güneş rüzgârları tarafından bombardımana tutulduğu için, şekli ve boyutu sürekli değişir. Bu etkileşim, kuzey ışıklarına neden olur.

Dünya’nın Manyetosferi, Dünya’yı Güneş rüzgârlarından ve diğer zararlı kozmik ışınlardan koruyan bir savunma sistemidir. Yüksek yüklü parçacıkların çoğunu ekarte ederek, Dünya atmosferine girmelerini engeller. Dünya’nın güneşten uzak noktalarına yollar. Atmosfere giren plazma ise havadaki gaza göre etkileşime girer. Oksijenle etkileşen plazma, kırmızı veya yeşil azotla mavi bir ışık ortaya çıkarır.

Kuzey ve Güney ışıkları olarak adlandırılan Aurora ışıkları, Dünya’nın Magnetosferi sayesinde görülür.

Peki oldukça renkli ve ilginç görünen bu ışıklar en iyi nerelerde görülür?

Uzaydan bakacak olursak, her iki kutbun etrafında 4000 km uzunluğunda halka şeklinde Aurora ovalleri görünür. Bu Auroralar, orta ve kuzey Alaska ve Kanada, Grönland, kuzey İskandinavya ve Kuzey Yarımküre’de; Rusya ve Güney Yarımküre’de Antarktika’yı kapsıyor. Güneyde ise Auroralar bazen güney Avustralya, Yeni Zelanda ve Şili’den görülebilir.

Bazen Dünya’nın manyetosferi ile etkileşime giren güçlü ve şiddetli Güneş rüzgârları olabilir ve bu da jeomanyetik bir fırtınaya neden olabilir. Bu aktivitenin gözlemlenebileceği kutupların etrafındaki bölgeyi genişletebilir ve Auroraları daha düşük enlemlerde görme şansını artırabilir.

Çok nadiren, Ekvator’a yakın konumlardan Auroral görüntüler gözlemlenebilir. Örneğin, 1909’da, çok güçlü bir jeomanyetik fırtına nedeniyle, Singapur’daki insanlar Auroral yansımaları gözlemleyebilmişlerdi.

Auroral Işıkları Görmek İçin En İyi Zaman Ne Zaman?

Auroral aktivite ve Auroralar tüm yıl boyunca meydana gelse de, bunları görüntülemek için en iyi zaman kış geceleridir. Bunun nedeni, kış aylarında Kuzey ve Güney Kutupları çevresindeki alanların daha uzun karanlık dönemleri olmasıdır.

Auroralar en iyi gece yarısı – en karanlık olduğunda – açık bir gecede ve şehirden uzak bir yerde görülür. Işık kaynakları, dolunay gibi etkenler Aurora’yı görmeyi çok zorlaştırabilir.