Alev Günal
En geniş anlamıyla, IoT (İnternet of things) terimi internete bağlı her şeyi kapsar, hatta birbirleriyle “iletişim halinde” nesneler olarak da tanımlayabiliriz! Tam olarak ‘Şeylerin interneti’ anlamına gelen ancak Nesnelerin İnterneti olarak dilimize yerleşen Iot, hâlihazırda birçok yerde kullanılıyor. Nesnelerin İnterneti – basit sensörlerden akıllı telefonlara ve giyilebilir cihazlara – birbirine bağlı cihazlardan oluşuyor. Bu bağlı cihazları otomatik sistemlerle birleştirerek, belli bir konuda; bilgi toplamak, analiz etmek ve bir eylem oluşturmak mümkün olabiliyor. Örneğin evimizdeki klimayı, eve varmak üzereyken akıllı telefonumuzdan çalıştırabiliyor veya elektrikli süpürgemizi yine telefonumuzdan uzaktan kontrol edebiliyoruz. Bu sadece başlangıç! Önümüzdeki yıllarda bu durum artarak, neredeyse kullandığımız tüm araçlarda, aletlerde geçerli olabilecek gibi görünüyor!
Digital Catapult IoT başkanı Caroline Gorski şöyle bir açıklama yaptı; ‘Ağlarla ilgili, cihazlarla ve verilerle ilgili; IoT, kapalı özel internet bağlantılarındaki cihazların, diğer cihazlarla iletişim kurmasına izin verir ve Nesnelerin İnterneti bu ağları bir araya getirir. Cihazların yalnızca ağlarla değil, farklı ağ türleri arasında iletişim kurma fırsatı verir ve çok daha bağlantılı bir dünya yaratır.’
Araştırmalar, 2020 yılının sonuna kadar, her birinin benzersiz birer IP’ye sahip, 30 milyar kadar bağlı nesne olacağını ve bunların çoğunun kablosuz cihazlar olacağını gösteriyor. Bu büyük sayılar ve üretecekleri büyük miktardaki veri, dağıtık ‘bulut hizmetleri’ ve ‘büyük veri’ bilgisayar olanaklarıyla yönetilebiliyor. Dağıtık sistem, birden fazla otomatik bilgisayarın bir ağ üzerindeki iletişimidir. Ağdaki bilgisayarlar belirli bir hedefe ulaşmak için birbirleriyle etkileşim içerisindedirler.
Peki Nesnelerin İnterneti hayatımızın neresinde ve faydaları neler?
En çok kullanıldığı alanlar; sağlık, otomotiv, inşaat ve enerji!
- Günlük hayatta kullandığımız ev aletlerinden başlarsak; kahve & çay makineleri, klimalar, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi evlerin çoğunda bulunan eşyalarda daha da etkin olarak kullanılmaya başlanacak.
- Akıllı ev güvenlik sistemleri, ev zilleri, akıllı kapı kilitlerinde devrim niteliğinde değişimler yaşanacağa benziyor. Yüz tanımayla açılacak kilitler, parmak okumayla açılacak kapılar hatta daha güvenli olması için ses tanıma da eklenebilecek.
- Ev içi aydınlatma, ısıtma – soğutma gibi detaylar da birbirleriyle etkileşim halinde olarak hayatımızı daha da kolaylaştıracak. Örneğin havanın aydınlığına göre ayarlanan ışıklar ve perdeler kendilerini duruma uygun hale getirebilecekler.
- Siri ve Alexa gibi akıllı asistanlar her konuda daha da fazla yardımımıza koşacaklar.
- Günlük hareketlerimizi ve uykumuzu kontrol eden akıllı cihazlar, sağlığımızla ilgili verilerle birlikte senkronize olarak, günlük attığımız adımlardan, uyku kalitemize kadar topladığı birçok veriyle bize uyarılar gönderebilecek.
- Endüstriyel alanda da az zamanda çok verim alınmasını ve analizlerin, araştırmaların daha kolay ve kısa sürede sonuçlanmasını sağlayan uygulamalarla kolaylıklar sağlanacak.
Şehirlerde ve tarımda Nesnelerin İnterneti
Dünya nüfusunun yarısından fazlası şehirlerde yaşıyor. Şehirlerde yaşam, iklim değişikliğine sebebiyet veriyor ve bazı şehirler; yükselen deniz seviyeleri ve giderek şiddetlenen hava olayları ile bu değişikliği yoğun olarak hissediyorlar. Ancak şehirler, Nesnelerin İnterneti (IoT) tabanlı sistemler sayesinde; daha hızlı, rahat ulaşım sistemleri, güvenli sokak aydınlatması ve enerji tasarruflu binalar gibi kentsel yaşamı daha çekici hale getiren uygulamalarla gittikçe daha fazla donatılıyor. Örneğin Barselona’da, şehir genelinde WiFi, sensörler, yazılım ve veri analizi platformu ile bağlantılı bilgi ağı, şehrin akıllı su teknolojisi, otomatik sokak aydınlatması, parklar ve çeşmeler için uzaktan kumandalı sulama sistemleri; Nesnelerin İnternetini daha iyi anlamak için en güncel örnekler. Ayrıca, “isteğe bağlı” atık toplamaları, dijital otobüs güzergâhları ve akıllı park metreleri ile IoT özellikli bu kentsel hizmetler; trafik sıkışıklığını ve kirliliğin yanı sıra; su, ışık ve enerji kullanımını da önemli ölçüde azalttı.
Diğer birçok şehir de Nesnelerin İnterneti üzerine çalışıyor. Chicago, “Nesneler Dizisi” adı verilen şehir çapında bir sensör ağını test ediyor. Sensörler, hava kalitesi, iklim, trafik ve diğer ölçümler hakkında veri toplayarak şehir için bir çeşit fitness takipçisi olarak hizmet etmeye hazırlanıyor.
Las Vegas, trafik akışını iyileştirmek için Nesnelerin İnterneti’ni kullanırken, Güney Kore’de akıllı şehir olarak adlandırılan ‘Songdo’ şehri, Nesnelerin İnterneti baz alınarak inşa edilmiştir. Songdo’nun sensörleri ve ağları, binalarının, ulaşım sisteminin ve altyapısının mümkün olduğunca verimli olmasını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
Bazı şehirlerde, çeşitli yerlere yerleştirilen sensörler, hava ve su kirliliğini ölçerek o şehirde yaşayan insanlara durum bildirimlerinde bulunuyorlar. Örneğin Yeni Delhi ve Pekin gibi hava kirliliği çok yüksek olan şehirlerde uygulanmaya başladı bile!
Cargill gibi büyük tarım işletmelerinden küçük organik çiftçilere kadar, dünyanın dört bir yanındaki üreticiler; su ve gübre tüketimini azaltmak, atıkları azaltmak ve ürünlerinin kalitesini ve verimini artırmak için; Nesnelerin İnterneti’ni kullanıyorlar. Örneğin; ekili arazilerdeki mikro iklimleri takip ederek, bozulabilir malların raf ömrünü uzatıyorlar. Ayrıca atıkları ortadan kaldırmak için, tarladan depoya taşındıkça oluşan sıcaklık değişimlerini ve nem seviyelerini yakından izleyebiliyorlar.
Kaliforniya’nın son tarihi kuraklığı, birçok çiftçiyi daha az su kullanma yolları aramaya zorladı. Teknoloji sağlayıcıları, drone görüntüleri ve toprak sensörleri gibi gerçek zamanlı koşulları ölçen araçlar onlara yardımcı oluyorlar. Doğa Koruma planlamalarına göre, bu hassas tarım; çiftçilerin verimi azaltmadan su ve gübre kullanımını yüzde 40’a kadar azaltmalarını sağlayabilir.
Kaynaklar:
https://www.wired.co.uk/article/smartphone-shopping-bargains-with-beacons
https://tr.wikipedia.org/wiki/Da%C4%9F%C4%B1t%C4%B1k_hesaplama
https://www.sciencedaily.com/releases/2015/11/151113112415.htm
https://www.loriot.io/blog/IoT-trends-2020.html
https://www.weforum.org/agenda/2018/01/6-ways-the-internet-of-things-is-improving-our-lives/
Muhyettin Şentürk
Merve Nur Yaşar