Beyza Zeynep KURT
Uzun süredir boş olduğuna inanılan Ölü Deniz Parşömen parçalarında onlarca yıldır okunmayan gizli bir metnin saklı olduğu ortaya çıktı.”
M.Ö. üçüncü yüzyıla kadar uzanan eski dini el yazma eser olan Ölü Deniz Parşömenleri, 1940 yılında Batı Şeria’da ki mağarada keşfedildi. Bu gizemli eski metinlerin yüzlerce parçası keşfedilmiş olsa da, gizli kökenleri hakkında hala bilmediğimiz çok şey var.
İngiltere’de yapılan bir çalışma esnasında bulmacanın küçük bir parçası şans eseri keşfedildi. , Manchester Üniversitesi’nde ki bilim adamları, 20 yılı aşkın bir süredir barındırılan bir dizi boş parçanın dolu olduğunu fark ettiler. Gözle görülemeyecek kadar küçük ancak multispektral görüntüleme cihazı yardımıyla görülebilen eski yazılar içeriyor. Söz konusu parçalar, 1950 yılında Ürdün hükümeti tarafından bağışlanarak Leeds Üniversitesi’nde deri ve parşömen uzmanı Ronald Reed’e verildi. Boş olduğu düşünülen koleksiyon, Reed tarafından malzemenin bilimsel olarak test edilmesi amacıyla verildi ancak üzerinde herhangi bir metnin var olduğu düşünülmediği için akademisyenlerce çok az değer verildiğini kabul ettiler.
Yıllar sonra 1997’de Reed’in koleksiyonu Manchester Üniversitesi’ne geçti. London King’s College’ta tarihçi ve arkeolog Joan Taylor, parçaları inceledikten sonra, boş görünümlü parşömenlerde görünenden fazlası olabileceğini fark etti.
“Parçalardan birine büyüteçle baktığımda, küçük, soluk bir harf gördüğüm zannına kapıldım – Latince de ‘L’ harfine denk gelen İbranice lamed.”
“Açıkçası, tüm bu parçaların boş olması ve hatta deri çalışmaları için kesilmiş olması nedeniyle, kendi kendime uydurduğumu düşündüm. hayal ettiğimi sandım. Ama sonra belki diğer parçalarda da soluk harfler saklı olabilirdi.”
Gerçeği araştırmak için, Taylor ve ekibi Reed koleksiyonunda ki 51 parçayı da incelemeye koyuldu. İçlerinden dördünde karbon bazlı mürekkeple yazılmış İbranice/Aramice yazılmış metin keşfettiler. Araştırma sırasında yapılan bildiriye göre, koleksiyonun en önemli parçalarında 15-16 harf içeren dört satırlık metin gizlendiği ortaya çıktı. Eserin bu kısmında Şabat (Shabbat-Sabbath) kelimesi okunabiliyor ve araştırmacılar metnin, İncil kitabının Ezekiel (46:1-3) bölümüyle ilgili olabileceğini düşünüyorlar.
Bir kaç parşömen parçası üzerinde ki dağınık antik karakterlerin keşfi küçük bir buluş gibi görünebilir ancak söz konusu Ölü Deniz Parşömenleri olunca hiçbir keşif önemsiz sayılmıyor. Milyonlar değerinde olan bu eski metinlere duyulan ilgi, belki de günümüzdeki İncil metinlerinin aslını ortaya çıkaracak.
Konu hakkında daha fazla bilgi için buraya bakabilirsiniz.
Çeviren: Beyza Zeynep Kurt
Muhyettin Şentürk
Merve Nur Yaşar