Beyza Zeynep KURT
“Mavi balinalar denizin derinliklerinde dakikada iki kalp atışıyla hayatta kalabilirler.”
Dünyadaki en büyük hayvanlar, bir şeyler yediklerinde kalpleri bir kere ya da bazen otuz kere atar. Bu sonuç, deniz biyologlarından oluşan bir ekibin, mavi balinanın kalp atışlarını ilk defa kaydettikten sonra ortaya çıkmıştır. Araştırmacılar, Kaliforniya sahilindeki bir mavi balinanın arkasına nabız monitörü monte ettikten sonra, devasa yaratığın yaklaşık 9 saat boyunca aralıksız dolaştığını, ciğerlerini hava ve midesini lezzetli balık sürüleriyle doldurduğunu gözlemlediler.
Balık avı için derin dalışlarda balinanın kalp atış hızında çılgınca değişiklikler görüldü, yüzeyde dakikada 34 kez, en derin yerlere dalışta ise dakikada sadece iki atış saptandı. Araştırmacıların beklediğinden yaklaşık % 30 -% 50 daha yavaştı. Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri (Proceedings of the National Academy of Sciences) dergisinde 25 Kasım’da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, yemek yemek için basit bir ağızı açma eylemi, mavi balinanın kalbinin sınırlarını fiziksel anlamda zorlayabilir – ve bu neden Dünya’da hiçbir canlının mavi balinadan daha büyük olmadığını açıklayabilir. Kaliforniya’daki Stanford Üniversitesi’nde yardımcı doçent olan Jeremy Goldbogen, “Fizyolojik anlamda sınırlarını zorlayan hayvanlar bize boyutlarla biyolojik limitlerin arasında ki bağıntıyı anlamamıza yardımcı olabilir” dedi. Başka bir deyişle: Mavi bir balinanın kalbi günlük yiyecek arama yolculuğunu karşılamak için daha hızlı pompalanamıyorsa, daha büyük bir hayvanın kalbi daha çok enerji gerektiren eylemleri karşılayacak enerjiyi daha hızlı nasıl pompalayabilir?
Dünyadaki En Büyük Kalp
Mavi balinalar, dünyada yaşamış olduğu bilinen en büyük hayvanlardır. Yetişkin bir mavi balina, 30 metreden daha uzun ya da tahminen uç uca iki otobüsün uzunluğuyla boy ölçüşebilir. Bu büyüklükte bir yaratığa güç vermek büyük bir kalbi gerektirir, bir şehir efsanesinin iddia ettiği gibi, sahile vuran mavi bir balinanın kalbi 180 kilo idi ve bir golf arabası büyüklüğünde görünüyordu.
Bilim adamları, bir mavi balinanın nabzının denizin derinliklerinde yavaşlaması gerektiğini biliyorlardı. Hava soluyan memeliler su altına daldıklarında, vücutları otomatik olarak oksijeni yeniden dağıtmaya başlar; Kalp ve beyin daha fazla O2 alırken, kaslar, cilt ve diğer organlar daha az alır. Böylelikle tek bir nefesle daha uzun süre su altında kalmalarını sağlar ve normalden çok daha düşük bir kalp atış hızı ile sonuçlanır. Bu, mavi balinalar için olduğu gibi, insan için de geçerlidir – ancak, balinanın devasa büyüklüğü ve yüzeyin 300 metre altına yapabildiği dalıştaki yetkinliği göz önüne alındığında, kalpleri bizim sınırlarımızın çok ötesindedir.
Dalış sırasında mavi balinanın kalp atış hızının tam olarak ne kadar değiştiğini bulmak için araştırmacılar, daha önce Kaliforniya, Monterey Körfezi’nde üzerinde çalıştıkları bir grup balinayı 6 metre uzunluğundaki bir direğin ucuna monte edilmiş özel bir sensör ile izlediler. Balina, 15 yıl önce ilk defa görülen bir erkekti. Sensör, ikisi balinanın kalp atışını ölçmek için elektrotlar içeren dört vantuzla donatılmış plastik, öğle yemeği kutusu büyüklüğünde bir yapıya sahipti.
Araştırmacılar, etiketledikleri balinaları düzinelerce kez yiyecek aramak için dalıp ve tekrar yüzeye çıkmasıyla toplam 8 saat boyunca takip ettiler. Bu sürenin çoğu su altında geçti: Balinanın en uzun dalışı 16,5 dakika sürdü ve maksimum 184 metre derinliğe ulaşırken, balina ciğerlerini doldurmak için yüzeyde 4 dakikadan fazla zaman geçirmedi.
Sensör, her dalışın en derininde, balinanın kalbinin dakikada ortalama dört ila sekiz kez attığını ve en azının dakikada sadece iki atış attığını gösterdi. Araştırmacılar, düşük tempodaki bu ritimler arasında, balinanın esnek aortik arterinin yavaş yavaş büzüşerek, oksijenli kanın hayvanın vücudunda yavaşça hareket etmesini sağladı.
Yüzeye geri döndüğünde, balinanın kalp atış hızı dakikada 25 ila 37 defa atar ve hayvanın kan dolaşımını bir sonraki derin dalışı yapabilmek için yeterli oksijenle hızlı bir şekilde şarj eder. Bu hızlı yakıt ikmali durmaları sırasında, balinanın kalbi fiziksel sınırlarına yakın çalışır. Araştırmacıların raporuna göre bir balinanın kalbinin bundan daha hızlı bir şekilde atması pek mümkün değildir.
Kalbin bu doğal limiti, mavi balinaların neden belli bir büyüklükte maksimuma çıktığını ve neden dünyada daha büyük hayvanlar olmadığını açıklayabilir. Daha büyük bir yaratığın uzun ve derin dalışlar yapabilmesi için daha fazla oksijene ihtiyaç duyması nedeniyle, vücudunun yüzeyinde oksijenle yakıt ikmali yapmak için kalbinin mavi balinadan bile daha hızlı atması gerekir.
Araştırmalarla elde edilen mevcut verilere göre bu mümkün görünmüyor; mavi balinalar şimdi ve gelecekte dünyadaki en çalışkan kalplere sahip olabilirler.
Kaynak: https://www.livescience.com/first-blue-whale-heartbeat.html
Çeviren: Beyza Zeynep Kurt
Muhyettin Şentürk