Beyza Zeynep KURT
İyi bir eğitim ve hayat boyu öğrenmenin faydaları yaşlılığa kadar uzanır. Uzun süreli bir çalışmanın ilk bulgularına göre akademik hayatı olanların beyinlerinin daha geç bozulmaya uğradığı tespit edildi. Dolayısıyla beynin yaşa bağlı bilişsel ve sinirsel yetileri kaybetmesinin geç yaşlara kadar ertelenebileceği tespit edildi.
İyi bir eğitim, başarılı bir kariyere başlamanın ve kişiliğinizi geliştirmenin en mükemmel yoludur. Peki eğitim, yaşlılığımız üzerinde nasıl bir olumlu etkiye sahip olabilir? Zürih Üniversitesi nöropsikoloji profesörü Lutz Jäncke ve araştırmacı ekibi tarafından yönetilen “Sağlıklı Yaşlanmanın Dinamiği” adlı çalışma, bu soru üzerine uzun vadeli araştırmalar yaptı. Araştırmacılar yedi yılı aşkın süredir 200’den fazla yaşlı üzerinde çalıştı. Çalışmaya katılanlar herhangi bir akıl hastalığı olmayanlar, ortalama ile ortalamanın üzerinde bir zekaya sahip ve oldukça aktif sosyal hayatı olan yetişkin insanları içeriyor. Düzenli aralıklarla manyetik rezonans görüntüleme kullanılarak nöroanatomik ve nöropsikolojik olarak incelendiler. Araştırmalar, istatiksel analizlere dayanarak akademik eğitimin yaşa bağlı beyin dejenerasyonu üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu gösterdi.
Beyindeki Beyaz Noktalar ve Kara Delikler
Isabel Hotz, kendi doktora tezinde beyindeki eksiklikleri ve beyaz hiperintensleri incelemek için ilk defa farklı bir yöntem kullandı. Bu dejeneratif süreçler, dijital görüntülerde “kara delikler” ve “beyaz noktalar” olarak ortaya çıktı. Beyindeki bu bozulmaların sebebi henüz bilinmemekle beraber fark edilmeyecek kadar küçük serebral enfarktüsler, kan akışının yavaşlaması, sinir yollarının azalması veya nöron kaybı ile açıklanabilir. Bu durum, beynin önemli bölgelerini etkilediğinde kişinin bilişsel performansını sınırlayabilir. Araştırmalar, akademik geçmişe sahip yaşlı bireylerin beyin dejenerasyonu belirtilerinde daha az bulguya rastladıklarını ortaya koydu. Hotz bu konu hakkında, “Akademisyenler, harfleri ve sayıları eşleştirirken bilgileri daha hızlı ve daha doğru bir şekilde işlediler. Zihinsel işlem performanslarındaki düşüş genel olarak daha azdı.”
Beyne Küçük Bir Dokunuş
Bulgular, beynin genç kalmasında eğitimin olumlu bir etkisi olduğu yönündeki araştırmalara katkıda bulunuyor. Önceki çalışmalar, beynin hızlı çalışmasının sinir ağlarının bütünlüğüne bağlı olduğunu ileri sürer. Bu ağlar hasara uğrarsa zihinsel işlem hızı düşer.
Nöropsikolog Lutz Jäncke, “Yüksek düzeyde bir eğitimin, insanların yaşamları boyunca nöral ve bilişsel ağlarda bir artışa yol açtığını ve deyim yerindeyse rezerv oluşturduklarını düşünüyoruz. Yaşlılıkta, beyinleri meydana gelen bozuklukları daha iyi telafi edebilir.” Ayrıca nöropsikolog Jäncke, yaşlılığa kadar aktif olan beyinlerin dejenerasyon süreçlerine daha dayanıklı olmasının mümkün olduğunu, ancak bunun devam eden uzun vadeli çalışmanın sonraki seyrinde doğrulanması gerektiğini ekliyor.
Kaynak: https://neurosciencenews.com/education-aging-brain-19858/
Çeviren: Beyza Zeynep Kurt
Muhyettin Şentürk